Historie

De geschiedenis van uileborden

De plaats waar de drie zijden van het dak van een boerderij of schuur bijeenkomen, is een kwetsbaar in de constructie. In Friesland werd het uiteinde van de nokbalk tegen regen en wind beschermd door een driehoekig bord, dat zich tot het traditionele uilebord/uilenbord (ûleboerd in het Fries) ontwikkelde.

De boeren wilden graag dat er uilen in hun schuur nestelden omdat het goede muizenvangers zijn.

Daarom zaten er gaten in het uilebord; de vogels konden de ruimte tussen bord en dak gebruiken voor een nest. Echter, het ronde gat in de driehoek wat toegang zou bieden aan uilen en andere vogels is tegenwoordig doorgaans met een rozet of een kruis afgesloten.

Het gebruik van het uilebord is al oud: op schilderijen uit de 18e eeuw zie je al uileborden. De oudste uilenbord vermelding stamt zelfs uit het jaar 1696.

In Friesland komen zes verschillende typen voor, in het zuidwesten van de provincie rijker versierd dan in het noorden. De vorm van het bord verschilt van streek tot streek.

Previous slide
Next slide

Twee elementen keren in elk fries uilenbord terug:

In het midden staat de makelaar (die ook op molens voorkomt), waaraan een mythische betekenis wordt toegekend. Terugkerende symbolen op de makelaar zijn: klaverblad (drie-eenheid), halvemaan (vruchtbaarheid), rooster of harp (eigendom van het land) en es (levensboom). De twee zwanen met gekromde nek vormen het tweede element.

Hun sierlijkheid is waarschijnlijk de belangrijkste reden van hun bestaan, maar ze zouden ook kunnen verwijzen naar het christelijke symbool voor naastenliefde: de pelikaan die zichzelf in de borst pikt.

In Friesland mag men ook graag verwijzingen naar het Oudfries heidendom verzinnen.

Opmerkelijk genoeg kon men vroeger waarschijnlijk aan de vorm en de kleur van het uilenbord zien of de boerderij in eigendom was, of gepacht was.

Ook zat er bij veel uilenborden in Friesland een glaswerk in het driehoek van het uilenbord verwerkt, voor licht in de schuur. Later toen de belasting op deuren en vensters werd ingevoerd een soort van vermogensbelasting die in verschillende landen gold tot de 20e eeuw, werden kerkramen en een boel uileborden niet meer voorzien van glas of glaswerk.

Meer weten over onze uileborden?

Bij Groningse uilenborden keren vaak ook twee elementen terug.

Het kistje met deksel in plaats van een makelaar en de zogenaamde klok in de sierplanken (hangers).

Benieuwd naar de prijzen? Vraag nu een offerte aan of neem vrijblijvend contact met ons op.

Previous slide
Next slide

Meer informatie?

Voor meer informatie kunt u contact met ons opnemen door gebruik te maken van het contactformulier of ons te bellen/appen op één van onderstaande nummers.

Mob. 06 10339469 ma t/m vr van 07:00 tot 21:00 uur
Zaterdag van 08:00 t/m 13.00
B.G.G. Tel. 0511 425672 na 18:30 uur ma t/m vrij